W ostatnich latach nastąpiły istotne zmiany w zapisach wieloarkuszowej normy 60364 dotyczącej instalacji elektrycznych nn.
© marcus_hofmann - stock.adobe.com
Jednym z problemów, z jakim się spotykają projektanci instalacji elektrycznych, jest pytanie, kiedy należy zaprojektować kolejny stopień ochrony przepięciowej. Jest to ważne w rozbudowanych instalacjach elektrycznych nowoczesnych wielokondygnacyjnych budynków mieszkalno-biurowych lub w przypadku obiektów przemysłowych. Ustanowione nowe edycje norm z zakresu ochrony odgromowej oraz instalacji elektrycznych prezentują analogiczne podejście, ograniczając skuteczną odległość działania ochrony przepięciowej (SPD) do ok. 10 m. Zwiększenie tej odległości jest możliwe, jednak pod warunkiem spełnienia wielu wymagań w zakresie napięciowego poziomu ochrony SPD oraz odporności udarowej chronionego urządzenia. W niektórych przypadkach wymagana jest również analiza zagrożenia przepięciami indukowanymi.
Zagrożenie przepięciowe urządzeń elektrycznych
Projektując system ochrony przepięciowej w instalacji elektrycznej budynku, musimy uwzględnić kilka czynników, takich jak:
- ochrona odgromowa obiektu - czy obiekt posiada urządzenie piorunochronne i jakiej klasy;
- przebieg instalacji w budynku (pętle indukcyjne, zbliżenia do elementów LPS);
- poziomy odporności udarowej podlegających ochronie urządzeń:
- koordynacja energetyczna między poszczególnymi SPD w przypadku stosowania wielostopniowej ochrony;
- ocena występującego zagrożenia (przepięcia atmosferyczne, łączeniowe).
Powyższe czynniki ujmowane są zazwyczaj w ramach projektów LPS (ang. Lightning Protection System), gdzie mamy obowiązek wykonania piorunowych połączeń wyrównawczych dla wszystkich linii wchodzących do budynku (zabudowa SPD w skrzynce przyłącza lub rozdzielnicy głównej).
Często jednak pojawia się pytanie: Co dalej? Projektant instalacji elektrycznej staje przed pytaniem o dopuszczalne odległości (tzw. odległości ochronne) między SPD a chronionym urządzeniem. Kiedy należy zastosować kolejny stopień ochrony - jaki zastosować SPD - typu 2 czy może typu 3? Jest to również związane z kosztami inwestycji, gdyż często inwestor pragnie obniżyć wszelkie dodatkowe koszty, nawet za cenę skuteczności ochrony.
Wcześniej problem doboru odległości ochronnych nie był praktycznie uwzględniany przy projektowaniu systemu ograniczania przepięć w instalacji elektrycznej. W nowej edycji norm z zakresu ochrony odgromowej oraz instalacji elektrycznych podjęto próbę ujednolicenia wymagań dotyczących tego zagadnienia.
Na zagrożenie związane ze zbyt dużą odległością chronionego urządzenia od ogranicznika przepięć zwracał już uwagę [1] w referacie na konferencji w 2011 r.
Polecamy też: Wybrane problemy ochrony przed porażeniami w stacjach SN/nn zasilających sieci w układzie TN - cz. I
