Używamy cookies i podobnych technologii m.in. w celach: świadczenia usług, reklamy, statystyk. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień Twojej przeglądarki oznacza, że będą one umieszczane w Twoim urządzeniu końcowym. Pamiętaj, że zawsze możesz zmienić te ustawienia. Szczegóły znajdziesz w Polityce Prywatności.

Problem doboru materiałów do budowy sieci wodociągowych - cz. II

27.09.2018

Nie ma uniwersalnego materiału, który spełniałby w zadowalającym stopniu wszystkie wymagane oczekiwania użytkowników wodociągu.

 

Przewody z tworzyw sztucznych

Historia rur z tworzyw sztucznych, a dokładnie tworzyw termoplastycznych rozpoczęła się w Niemczech. Pierwsze rury z polichlorku winylu (PVC) [5] wyprodukowano i zastosowano w budowie wodociągu już w 1934 r.

W drugiej połowie lat 50. XX w. zaczęto stosować do budowy przewodów wodociągowych również inne tworzywa termoplastyczne, w tym najszerzej polietylen (PE), a w późniejszym czasie także, w dużo mniejszym zakresie, GRP (Glass Reinforced Plastic).

Wyroby z tworzyw termoplastycznych zawierają oprócz właściwego polimeru także środki pomocnicze, modyfikujące, katalizatory, utwardzacze i zmiękczacze. Do wody kontaktującej się z tworzywem mogą przenikać niezwiązane lub uwolnione w procesie starzenia się monomery lub też substancje organiczne, np. fenole, tiu- ramy, BaP octany ołowiu, związki cynoorganiczne, aminy i rozpuszczalniki i związki nieorganiczne, np. sole Pb, Cr, Ba.

 

PVC

PVC charakteryzuje się wysoką odpornością chemiczną, stąd szerokie zastosowanie twardej odmiany tego surowca (nieplastyfikowanego chlorku winylu - uPVC) do produkcji rur, elementów rurociągów i innych urządzeń wodnych [6]. Należy jednak zauważyć, że monomer - chlorek winylu (CV) - ma właściwości rakotwórcze. W granulacie i w gotowych wyrobach część chlorku winylu może pozostawać niezwiązana i w konsekwencji stwarza potencjalne zagrożenie przenikania do wody, co może stanowić zagrożenie dla zdrowia konsumenta. We współcześnie produkowanych wyrobach nowoczesne technologie polimeryzacji i produkcji wyrobów praktycznie wyeliminowały to zagrożenie. W większości obecnie produkowanych wyrobów z PVC stosowane są surowce zawierające organiczne związki wapnia, magnezu i cyny. W podstawowej technologii stosowanej w pierwszym okresie produkcji rur z twardego PVC jako surowiec stosowano octan ołowiu i kadmu. Obecnie w nowoczesnych technologiach związki te ze względu na toksyczność zostały wyeliminowane z listy surowców do wytwarzania wyrobów kontaktujących się z wodą. Jednakże ze względu na to, że spotkać można rury wytworzone na podstawie starych technologii, a będących w użytkowaniu lub też sprowadzane jeszcze z niektórych krajów ze względu na niski koszt [27], w Unii Europejskiej została utrzymana norma [14], dotycząca badania ołowiu i cyny w wodzie przesyłanej rurociągami z PVC. Ponadto w starych wyrobach z PVC zawierających sadzę jako wypełniacz lub barwnik określa się dodatkowo przenikanie WWA i BaP do wody. W przewodach z PVC stosowane są plastyfikatory ftalanowe (DEHP - Bis(2-ethylhexyl)phthalate) mające charakter rakotwórczy. Wyroby uzyskiwane z nowych technologii są oceniane wg nowych metod badawczych niedopuszczających do użytku wyrobów źle wyprodukowanych, które można traktować jako niebezpieczne pod względem zdrowotnym. Należy jednak zauważyć, że istnieje zagrożenie namnażania się mikroorganizmów w niewielkiej ilości tworzących biofilm na złączach i uszczelnieniach przewodów wykonanych z tego materiału. Korozyjność wody nie ma wpływu na przewody z PVC. Twarde, gładkie rury z PVC nie są podatne na zarastanie osadami węglanowymi. Przenikanie przez ścianki rurociągów zanieczyszczeń i zapachów zależy od wieku produkowanych rur - im starsze, tym prawdopodobieństwo przenikania większe. W nowych przewodach z twardego PVC praktycznie wyeliminowano ten problem [26].

 

PE

Polietylen stosowany do produkcji przewodów wodociągowych zyskał dużą popularność już w latach 70. XX w. Z badań atestacyjnych, prowadzonych przez Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego - Państwowy Zakład Higieny, negatywną ocenę uzyskiwały głównie rury barwione, ponieważ przyczyniały się do wzrostu barwy, a także niekorzystnie wpływały na inne cechy organoleptyczne wody. Rury te często były barwione sadzą, która zawiera wielopierścieniowe węglowodory aromatyczne (WWA). Dlatego narzuca się w procesie produkcji warunek, aby sadza używana jako surowiec do barwienia tworzyw sztucznych nie zawierała więcej niż 0,2 mg/kg benzo/a/pirenu (BaP). Wówczas możliwość migracji do wody BaP jest tak znikoma, że nie udaje się jej stwierdzić, a przewody takie oceniane są pozytywnie po względem zdrowotnym. Nie ma tego problemu w przypadku rur barwionych granatowymi lub niebieskimi barwnikami, które mają pozytywne oceny zdrowotne i mogą być używane do kontaktu z wodą. W przypadku rur z PE istnieje również problem przenikania przez ścianki i złącza rur węglowodorów i ich pochodnych z substancji naturalnych lub sztucznych o wysokich stężeniach, które to substancje znajdują się w otoczeniu przewodów. Stąd też zakaz stosowania rur z tego materiału na terenach roponośnych lub skażonych tego rodzaju substancjami (np. poligony, ośrodki napraw maszyn, stare zbiorniki paliw bez odpowiednich zabezpieczeń przed skażeniem środowiska) [26].

www.piib.org.pl

www.kreatorbudownictwaroku.pl

www.izbudujemy.pl

Kanał na YouTube

Profil na Google+